Aanstaande vrijdag 8 juli wordt de laatste Space Shuttle gelanceerd. Na 135 pendelvluchten trekt de NASA de stekker uit haar grote bemande ruimtevaart programma. De shuttle is te duur en past niet meer in het nieuwe Amerikaanse ruimtevaartbeleid. Vijf jaar geleden werd besloten om pendelvluchten naar het internationale ruimtestation en andere ‘Low Earth Orbit’ activiteiten uit te besteden aan commerciele partijen. Deze zouden dit efficienter en goedkoper kunnen, zodat de NASA haar aandacht kon verschuiven naar ‘Deep Space Exploration’, de verkenning van de ruimte verder van aarde.
Na 30 jaar pendeldiensten door de Amerikaanse overheid is dit een logische stap. De shuttle is zeer succesvol geweest, maar heeft nooit aan de belofte van goedkope lanceercapaciteit kunnen voldoen. Waar begin jaren ’80 nog werd gedacht aan een wekelijkse shuttle dienst voor zo’n 50 miljoen dollar per vlucht, zijn de werkelijke kosten nooit onder de 1 miljard dollar per vlucht uitgekomen. Ook wekelijkse vluchten met de vijf gebouwde toestellen is nooit gehaald, vooral door een grote technische complexiteit van de shuttle en haar lanceersysteem. De shuttle is een technisch wonder op de toppen van menselijk vernuft. De meest complexe machine ooit gebouwd is daardoor ook een kwetsbaar systeem, met hoge onderhoudskosten. Het programma is gestopt op grofweg de helft van haar technisch voorziene levensduur. De vijf shuttles werden gebouwd voor 100 vluchten. Het werden er voor elke shuttle minder dan 50.
Het idee dat vijf jaar na de aankondiging van het stoppen van het shuttle programma andere partijen zouden klaarstaan met nieuwe bemande ruimtevaart systemen, is niet helemaal uitgekomen. De ontwikkeling van de Constellation capsule werd bij het aantreden van president Obama sterk afgeslankt. Ook de andere Amerikaanse capsule, momenteel de meest veelbelovende, de SpaceX Dragon is nog niet klaar om de pendeldienst naar het ISS over te nemen. Wellicht dat dit in 2013 zo ver is, maar dat is verre van zeker. De Constellation wordt op dit moment onder de naam MPCV (Multi-Purpose Crew Vehicle) verder doorontwikkeld, maar een geplande eerste lancering in 2016 lijkt nu al te optimistisch.
Is dit dan het einde van de Amerikaanse bemande ruimtevaart? Nemen de Russen en misschien zelfs de Chinezen de Amerikaanse voorsprong op dit gebied nu over? Naar mijn mening is dit niet de juiste vraag. Ik denk dat we we het einde van nationale bemande ruimtevaart programma al lang hebben gehad. Zelfs de Space Shuttle zou nooit mogelijk zijn geworden zonder verrregaande internationale samenwerking. En het is een illusie om te denken dat het zeer succesvolle en veilige Russiche Soyuz systeem alleen door de Russen is ontwikkeld. Het zijn allemaal programma’s die mogelijk zijn geworden door grootschalige internationale samenwerking.
Het einde van het Space Shuttle tijdperk moet derhalve worden gezien als het echte begin van het internationale ruimtevaartprogramma. Landen werken samen aan het verder doorontwikkelen van het beste dat de diverse landen tot nu toe hebben gebouwd. Samenwerken op basis van kernkwaliteiten. Het nieuwe werken. Ruimtevaart 2.0!